ISO/IEC 17025:2017 – Hệ thống quản lý giúp các phòng thử nghiệm/hiệu chuẩn nâng cao chất lượng.
Hiện nay rất nhiều nước trên thế giới sử dụng tiêu chuẩn ISO/IEC 17025 “Yêu cầu chung về năng lực của các phòng thử nghiệm và hiệu chuẩn (PTN)” làm chuẩn mực để đánh giá và công nhận chất lượng PTN của quốc gia mình. Việc sử dụng ISO/IEC 17025 giúp các nước có cùng một cách tiếp cận để xác định chất lượng PTN cũng như độ tin cậy về kết quả thử nghiệm/hiệu chuẩn của PTN đó. Cách tiếp cận đồng nhất này cho phép các quốc gia có thể thiết lập các thỏa ước dựa trên việc đánh giá lẫn nhau và chấp nhận hệ thống công nhận chất lượng PTN của các quốc gia khác nhằm thực hiện mục tiêu của tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế là “Một tiêu chuẩn – Một lần thử nghiệm – Được chấp nhận ở mọi nơi”.
ISO/IEC 17025 là tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý chất lượng áp dụng cho phòng thử nghiệm/hiệu chuẩn. Tiêu chuẩn này đưa ra các yêu cầu về hệ thống chất lượng, quản lý kỹ thuật đối với phòng thử nghiệm/hiệu chuẩn nhằm nâng cao năng lực quản lý chất lượng các phép thử nghiệm/hiệu chuẩn.
Các thử nghiệm/hiệu chuẩn được thực hiện bằng phương pháp tiêu chuẩn, phương pháp không tiêu chuẩn và các phương pháp do phòng thử nghiệm/hiệu chuẩn phát triển. Đây cũng là chuẩn cứ để các tổ chức công nhận thực hiện đánh giá, công nhận năng lực phòng thử nghiệm/hiệu chuẩn.
Phòng thử nghiệm/hiệu chuẩn được công nhận chính là tiền đề cho việc thừa nhẫn lẫn nhau, song phương hoặc đa phương về kết quả thử nghiệm và hiệu chuẩn để tránh kiểm tra nhiều lần tiến đến chỉ cần kiểm tra một lần, cấp một giấy chứng nhận và được chấp nhận ở mọi nơi.
Công nhận phòng thử nghiệm/hiệu chuẩn là để phục vụ cho giao lưu thương mại giữa các nước, khu vực và quốc tế, góp phần thúc đẩy giao lưu về kinh tế, khoa học kỹ thuật làm cho sản phẩm nhanh chóng vươn xa và hội nhập vào thị trường khu vực và thế giới.
Lợi ích đem lại khi áp dụng tiêu chuẩn, nâng cao năng lực kỹ thuật và quản lý của phòng thử nghiệm/hiệu chuẩn; Đảm bảo tính chính xác, độ tin cậy của kết quả thử nghiệm/ hiệu chuẩn; Tạo điều kiện thừa nhận kết quả thử nghiệm/ hiệu chuẩn giữa các đơn vị áp dụng; Hoà nhập hoạt động công nhận phòng thử nghiệm/hiệu chuẩn của Việt Nam và các nước trong khu vực và quốc tế.
Từ khi được đưa vào áp dụng tại Việt Nam, ISO/IEC 17025 (trước đây là Guide 25) luôn được các PTN nghiên cứu, áp dụng ngày càng nhiều về số lượng, mở rộng nhiều về lĩnh vực, khu vực. Tính đến nay đã có hơn 1.000 PTN được công nhận ở khắp các tỉnh thành trên cả nước, bao gồm cả các PTN thuộc các cơ quan nhà nước, quân đội, doanh nghiệp. Nhiều nhất vẫn tập trung tại các tỉnh thành lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, ..
Với xu thế hội nhập ngày càng sâu rộng, nhu cầu áp dụng ISO/IEC 17025 trong hoạt động quản lý chất lượng các phép thử nghiệm/hiệu chuẩn ngày càng phát triển, đòi hỏi các PTN luôn cải tiến và nâng cao năng lực về quản lý và kỹ thuật nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
Hiện nay, liên quan đến hoạt động thử nghiệm/hiệu chuẩn, nhiều văn bản của Chính phủ đã đưa ra yêu cầu các PTN phải áp dụng quản lý theo ISO/IEC 17025, như Nghị định 105/2016/NĐ-CP về lĩnh vực đo lường, Nghị định 107/2016/NĐ-CP về lĩnh vực đánh giá sự phù hợp, Nghị định 62/2016/NĐ-CP về lĩnh vực thử nghiệm chuyên ngành VLXD.
Những năm gần đây, việc ý thức và đưa vào áp dụng quản lý PTN theo chuẩn mực ISO/IEC 17025 cũng bắt đầu diễn ra, đa số các PTN đã và đang áp dụng ISO/IEC 17025 đều thuộc các cơ quan nhà nước, sử dụng nguồn ngân sách và chủ yếu phục vụ quản lý nhà nước trong phạm vi chuyên ngành. Các PTN được công nhận cũng hạn chế về số lượng chỉ tiêu do năng lực kỹ thuật cũng như trình độ tay nghề của các thử nghiêm/hiệu chuẩn viên, đặc biệt là các PTN tại các tỉnh thuộc Tây Nguyên, miền trung và các tỉnh lân cận khác, việc áp dụng HTQL ISO/IEC 17025 tại các PTN chưa đạt được hiệu quả, chưa mang tính đồng bộ
Mặt khác, với những định hướng phát triển, mở rộng các cửa khẩu tại các tỉnh Tây Nguyên theo Quyết định số 1194/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, trong đó có nội dung: Định hướng phát triển hệ thống cửa khẩu và khu kinh tế Đến năm 2030, điều này giúp hàng hóa xuất nhập được lưu thồng nhiều hơn, song song với đó đòi hỏi phải kiểm soát được chất lượng sản phẩm xuất nhập khẩu Do vậy, đòi hỏi sự phục vụ của các phòng thử nghiệm/hiệu chuẩn trong các lĩnh vực tương ứng.
Ngoài ra, nhằm đảm bảo phát triển bền vững, lĩnh vực kiểm soát chất lượng môi trường sinh thái cũng rất cần quan tâm. Để thực hiện mục đích phục vụ quản lý nhà nước và phát triển kinh tế, đòi hỏi phải có các PTN đủ năng lực về kỹ thuật và quản lý, đủ độ tin cậy, chính xác và tính kịp thời. Để thực hiện mục đích phục vụ quản lý nhà nước và phát triển kinh tế, đòi hỏi phải có các PTN đủ năng lực về kỹ thuật và quản lý, đủ độ tin cậy, chính xác và tính kịp thời.
Việc áp dụng HTQL ISO/IEC17025 vào hoạt động của các phòng thử nghiệm/hiệu chuẩn nhằm thúc đẩy nhận thức, nâng cao năng lực quản lý các phép thử nghiệm/hiệu chuẩn tại các PTN phù hợp chuẩn mực quốc tế ISO/IEC 17025 nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam.
